Emre ERGÜL
Türkiye’nin ana gündemlerinden biri olan “uçuşa geçen konut kiraları,” Avrupa ekonomisinin amiral gemisi Almanya’nın da gündeminde… Yeşiller ve Hür Demokrat Parti (FDP) ile koalisyon hükümeti kuran büyük ortak Almanya Sosyal Demokrat Partisi (SDP), kiraların 3 yıl dondurulmasını içeren önemli bir yasa tasarısı üzerinde çalışıyor.
Tasarının mimarı SDP milletvekili Verena Hubetz. Alman medyasına konuşan vekil, “İnsanlara nefes alacakları bir ortam yaratmalıyız. Önümüzdeki 3 yıl için kiraları dondurmalıyız” dedi. Tasarı, 41.6 milyon hanenin yüzde 60’ının kiralık evlerde oturduğu ülkede tartışmaları da beraberinde getirdi.
Önce Almanya’daki sistemi bir hatırlatalım: Ülkede kira artışı için ev sahipleri kiracıları 3 ay önceden uyarması gerektiğinden, kira artışları genelde 15 ayda bir oluyor. 12 ayın sonunda uyarı yapılıyor, kiracı da 15’nci ayda kirayı artırıyor. İlk 3 yıldaki artış oranı, kente göre, yüzde 15 ile 20 arasında değişiyor.
Büyük şehirlerde bu oran net yüzde 15… (Hükümet, iktidara ilk geldiğinde bu oranın yüzde 11’lere inmesini istiyordu.) Üç yılın sonunda ev sahibi artış oranını istediği gibi belirleyebiliyor.
SDP’nin hazırladığı tasarıya göre, talebin çok yüksek olduğu kentlerde artış yüzde 6 ile sınırlandırılacak, diğer tüm kentlerde ise kiralar 3 yıl dondurulacak, artış olmayacak. “Talebin yüksek olduğu kentler”in hangileri olduğu ya da “yüksek talebin” hangi kriterlere göre belirleneceği belirtilmedi.
Almanya’da yüksek kira sorunu 5 yıldır süren, ancak 24 Şubat 2022’de başlayan Ukrayna Savaşı’yla pik yapan bir mesele. Savaştan kaçan 1 milyon Ukraynalı yüzünden kiralar “roketledi.” Bir diğer sorun da konut stoğunun olmaması. İngiliz Financial Times gazetesinin yayınladığı bir rapora göre, ülkede şu an 700 bin yeni konuta ihtiyaç var. Bu konu, SDP ile koalisyon ortağı FDP arasında da çatlağa da neden oldu.
FDP’ye göre, “konut eksikliği, yeni düzenlemeler getirilerek değil, konut piyasasının liberalleşmesiyle çözülebilir.” FDP’nin inşaattan sorumlu sözcüsü Daniel Föst bu konu hakkında şunları söyledi: “Hükümet sosyal konutlara haklı olarak 15 milyar euro ayırdı. Ancak odak nokta inşaat sektörümüz çökmeden önce inşaat kriziyle mücadele etmek olmalı. Yalnızca daha fazla, daha hızlı ve daha ucuz inşa ettiğimizde, yeterince uygun fiyatlı konut yaratabileceğiz.”
“Kazancın yüzde 30’u” Almanya’da pek işlemiyor
Malum öneridir: “Ödediğiniz konut kirası, hane halkının kazancının yüzde 30’unu geçmemeli.” Ancak bu kural, Almanya’da pek işlemiyor. Son bir ankete göre, Alman kiracıların yüzde 49.2’si kazançlarının yüzde 30’dan fazlasını ev sahibine veriyor. Yüzde 40’ın üzerine çıkan Alman kiracı oranı ise yüzde 25.9… Kiraların en çok yükseldiği kent ise başkent Berlin… Son 5 yılda başkentte metrekare fiyatları ortalama 9 eurodan 12.80 euroya çıktı, kira artışı ise yüzde 42’leri buldu.
